Soms halen we veel voordeel uit eenvoudige dingen. Er is een oefening die het geheugen traint. Het is het schrijven met de hand, wat een uitstekende cognitieve, zintuiglijke en emotionele activiteit is die verschillende delen van de hersenen stimuleert. Voor ouderen krijgt deze gewoonte een nog grotere betekenis, omdat het aanzienlijk kan bijdragen aan het behoud van het geheugen en de mentale flexibiliteit. Volgens het Neurologisch Centrum Antonio Alayón helpt het hervatten van het handmatig schrijven om de motorische vaardigheden te behouden, de hersenen actief te houden en cognitieve achteruitgang tegen te gaan. Op deze manier kunnen we het ontstaan van neurodegeneratieve ziekten zoals Alzheimer vertragen.
Naast het belang voor het behoud van het geheugen, zorgt handmatig schrijven voor een unieke verbinding tussen lichaam en geest. Elke streep vereist namelijk fijne motorische coördinatie, concentratie en het uitwerken van ideeën. “Deze processen activeren verschillende hersengebieden die verband houden met complex denken en neuronale plasticiteit”, aldus de professionals van het centrum. Ze benadrukken ook dat eenvoudige activiteiten zoals het overschrijven van een paragraaf of het maken van een dictee auditieve, visuele en emotionele functies stimuleren. “Dit soort oefeningen trainen niet alleen het geheugen, maar versterken ook de taalvaardigheid, een van de vaardigheden die het meest verandert bij het voortschrijden van dementie”, zeggen ze.
De oefening die het geheugen traint
Talrijke specialisten beschrijven dat handschriftelijk schrijven kan worden beschouwd als een niet-farmacologisch therapeutisch hulpmiddel. De National Institutes of Health (NIH) vermelden dat op schrijven gebaseerde interventies, zoals kalligrafie of het schrijven van persoonlijke dagboeken, het geheugen, de aandacht en de uitvoerende functies verbeteren.
“Het zijn oefeningen die fungeren als een vorm van cognitieve, emotionele en sociale revalidatie, vooral bij mensen met lichte cognitieve achteruitgang of beginnende dementie. Met de hand schrijven bevordert de persoonlijke identiteit, emotionele controle en cognitieve veerkracht”, benadrukken ze.
Kunstzinnige therapieën, zoals creatief schrijven of poëzie, bieden ook extra voordelen. Volgens het NIH stimuleren ze de cognitie door de activering van de temporale kwab, die verband houdt met taal en herkenning, en de pariëtale kwab, die verantwoordelijk is voor ruimtelijke waarneming en fijne motoriek.
Ze geven ook aan dat dit de hand-hersencoördinatie versterkt en de verbinding tussen woorden, emoties en bewegingen in stand houdt. Schrijven is dus niet alleen een culturele praktijk, maar ook een effectieve en toegankelijke manier om voor de gezondheid van de hersenen te zorgen.
De verbinding tussen lichaam en hersenen: de oefening die het geheugen traint
Handmatig schrijven integreert de motorische, visuele en conceptuele systemen op een manier die schermen niet kunnen evenaren. Volgens de experts van Scientific American wordt bij het tekenen van een letter of het schrijven van een woord een complex neuraal netwerk geactiveerd dat perceptief begrip combineert met motorische actie.
“Dit proces genereert feedback in het visuele systeem dat het geheugen versterkt en het leren consolideert. Met andere woorden, met de hand schrijven helpt niet alleen om te onthouden wat je schrijft, maar ook om het beter te begrijpen”, zeggen ze.
In die zin verklaart de integratie tussen lichaam en geest waarom oudere volwassenen die handmatige activiteiten zoals schrijven, tekenen of kalligrafie beoefenen, een grotere mentale behendigheid behouden.
Volgens de Universiteit van Vanderbilt, stimuleren activiteiten die handvaardigheid vereisen de interactie tussen de hersenhelften, wat kan leiden tot een verbetering van het autobiografisch geheugen.
“Dit soort geheugen, dat persoonlijke herinneringen en ervaringen uit het verleden bewaart, is essentieel voor het behoud van de identiteit en de emotionele band met zichzelf”, stellen zij.
Welke schrijfoefeningen houden de geest actief?
Het is belangrijk te vermelden dat het stimuleren van handmatig schrijven bij ouderen geen grote inspanningen vereist, maar wel doorzettingsvermogen en creativiteit. De Fundación Atilano Sánchez Sánchez raadt aan om te beginnen met eenvoudige oefeningen die in het dagelijks leven kunnen worden geïntegreerd, zoals boodschappenlijstjes maken, een dagboek bijhouden of de taken die gedurende de dag zijn uitgevoerd noteren.
Dit zijn activiteiten die het werkgeheugen en de ruimtelijk-temporele oriëntatie versterken, twee gebieden die vaak achteruitgaan met het ouder worden. “Je kunt ook dictees oefenen, fragmenten uit boeken overschrijven of brieven aan familieleden schrijven”, stellen ze voor. Bovendien is het voor mensen die al cognitieve problemen hebben, nuttig om voorwerpen in huis te labelen met hun naam of functie.
Ze geven ook aan dat in verder gevorderde stadia van dementie het aanpassen van het schrijven aan betekenisvolle inhoud, zoals namen van familieleden of songteksten, diepe emotionele herinneringen kan reactiveren en het algemene welzijn kan verbeteren.
Schrijven is een emotionele en therapeutische handeling
De National Institutes of Health geven aan dat deze praktijken het zelfvertrouwen versterken en de communicatie bevorderen, zelfs bij mensen die moeite hebben om zich verbaal uit te drukken.
“De therapeutische waarde van schrijven ligt in het vermogen om emotie, beweging en geheugen te combineren. Elk met de hand geschreven woord laat een spoor achter in de hersenen, waardoor neurale verbindingen worden versterkt en cognitieve vaardigheden levend blijven”, concluderen de experts.
